- کسب و کارهاي نوپا در حاشيه
اداره کل کار و تعاون و معاونت اقتصادي استانداري متولي اين کسب و کارها هستند. چندين همايش هم در 2 سال گذشته در دانشگاه‌هاي استان برگزار شده و مواضع حمايتي متعددي در اين حوزه صورت گرفته است. اما نکته مهم در عدم موفقيت اين کسب و کارها عدم هماهنگي ميان فعالان کسب و کارهاي نوين و مسئولان است تا آنجا که برخي فعالان اين حوزه دخالت دولت در اين زمينه را مانع رشد اين کسب و کارها مي‌دانند. بر اساس ارزيابي‌هاي دانشگاهي در آذربايجان شرقي 3 عامل فقدان متولي رسمي براي استارت‌آپ‌ها، نبود باور اقتصاد و صنعت استان به جوانان و عدم تامين مالي موجب شده تا اين کسب و کارها نتوانند رشد کافي داشته باشند.
- نبود شناخت کافي از کسب و کارهاي نوين
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تبريز و فعال حوزه استارت‌آپي استان با بيان اين‌که در زمينه شناخت کسب و کارهاي نوين در اين استان با مشکلات تعاريفي روبه‌رو هستيم، اظهار مي‌کند: در حوزه کارآفريني و استارت‌آپي تعريفي به نام اکولوژي استارت‌آپي وجود دارد که مبتني بر وضعيت و استعداد ذاتي راه‌اندازي اين کسب و کارهاست. در آذربايجان شرقي و تبريز اين ظرفيت‌ها به خوبي وجود دارد و زمينه‌هاي متعددي از کسب و کارهاي خلاقانه و کارآفرينانه هم مطرح است که بايد هدايت شوند و به ثمر برسند.
«پيمان کيهان‌ور» بيان مي‌کند: کسب و کارهاي نوين و استارت‌آپ ااماً نبايد خلاقانه و جديد باشد و حتي با کپي‌برداري از کارهاي خلاقانه خارجي هم مي‌توان به کسب و کارهاي نوين رسيد و در آمدهاي ميلياردي هم کسب کرد. از سوي ديگر کسب و کارهاي نوين نياز به خلاصي از کاغذبازي اداري دارند و در کشور به مرداب‌هاي اداري گرفتار شده‌ايم، در حالي که دولت بايد به زمينه‌سازي در اين حوزه روي بياورد و از متولي اين کسب و کارها و دخالت مستقيم خودداري کند. مسئول المپياد کارآفريني کشور ادامه مي‌دهد: انتظاري که مسئولان دولتي از استارت‌آپ‌ها دارند ايجاد اشتغال است در حالي که تعريف اين کسب و کارها ااماً به معني ايجاد اشتغال نيست؛ به عنوان مثال شبکه‌هاي بزرگ اجتماعي و بين‌المللي فقط با 17 نفر نيرو فعال هستند اما تاثيرگذاري جالب توجهي بر توليد ثروت و درآمد ارزي دارند.
- مقاومت سرمايه‌گذاران
يکي از فعالان استارت‌آپي تبريز با بيان اين‌که کسب و کارهاي نوين در تبريز نيازمند شرکت‌هاي شتاب‌دهنده قوي است، عنوان مي‌کند: در تبريز چنين شرکت‌هايي وجود ندارد و فقط برخي استادان فعال در اين حوزه به جوانان راهنمايي‌هايي مي‌دهند که اغلب اين استادان نيز از جوانان هزينه دريافت مي‌کنند و در ادامه حمايت موثر و چالاک ريسک‌پذير وجود ندارد. «نادر زماني» مي‌افزايد: شرکت‌هاي دانش‌بنيان و استارت‌آپي نيازمند سرمايه‌گذاران ريسک‌پذير هستند و با وجود اين‌که سالانه در تبريز ده‌ها و صدها مجتمع تجاري و مسي بلندمرتبه به همت سرمايه‌گذاران استان ساخته مي‌شود، هيچ يک از اين سرمايه‌گذاران حاضر به حمايت از استارت‌آپ‌ها به علت ريسک‌پذيري آن نيستند.
وي بيان مي‌کند: مشکل ديگري که در استان و تبريز با آن روبه‌رو هستيم مقاومت سنتي در برابر اين کسب و کارهاي نوين و رقيب پنداري آن‌هاست؛ براي مثال در چند سال گذشته با مقاومت‌هاي شديد اتحاديه‌هاي رانندگي در برابر تاکسي‌هاي اينترنتي مواجه بوديم که به مقاومت سازمان‌هاي تاکسيراني هم منجر شد. جالب اين‌که اين سطح از مقاومت‌ها در برابر تاکسي‌هاي اينترنتي در شهرهاي بزرگ کشور رخ نداد. زماني ادامه مي‌دهد: عدم اعتماد به کسب و کارهاي نوين حتي در عرصه خريد اينترنتي خود را نشان مي‌دهد و سهم تبريز از خريدهاي اينترنتي بنا به آمار رسمي حتي از استان‌هاي محروم کشور هم که دسترسي کمتري به اينترنت دارند کمتر است. در چنين شرايطي فعاليت استارت‌آپ‌ها دشوار است و حتي شرکت‌هاي آي‌تي در تبريز هم براي ماندگاري به روش‌هاي سنتي روي آورده‌اند که صحيح نيست.
- تلاش براي توسعه کسب و کارهاي نوين
رئيس پارک علم و فناوري آذربايجان شرقي هم با بيان اين‌که وضعيت شرکت‌هاي فناورانه و استارت‌آپي در استان منطبق بر شأن استان نيست، اظهار مي‌کند: در حالي که افتتاح اين پارک در استان با 10 استان برتر کشوري در اوايل دهه 80 صورت گرفته اما رشد اين شرکت‌ها در استان چندان مطلوب نبوده و نتوانسته به استان‌هاي هم‌سطح برسد. در حال حاضر کمتر از 3 درصد کسب و کارهاي نوين کشور در آذربايجان شرقي فعال است.
«عبدالرضا واعظي» بيان مي‌کند: براي توسعه اين کسب و کارها در استان چند محور جدي را دنبال مي‌کنيم و با حذف کاغذبازي‌هاي اداري روند ثبت اين شرکت‌ها و حمايت‌ها به صورت اينترنتي انجام مي‌شود به همين دليل نياز به مراجعه‌هاي فيزيکي و کاغذي نيست. اين مساله روند ثبت شرکت‌ها و دريافت حمايت‌ها را تسريع مي‌کند. وي با بيان اين‌که پارک علم و فناوري استان براي توسعه کسب و کارهاي نوين تلاش مي‌کند، ادامه مي‌دهد: در 5 ماه سال جاري حمايت‌هاي مالي از شرکت‌هاي فناورانه و کسب و کارهاي نوين 4 برابر افزايش يافته و 7 ميليارد و 400 ميليون ريال حمايت مالي صورت گرفته است.
به اعتقاد اين مسئول مشکلات فرهنگي و اجتماعي از اصلي‌ترين موانع رشد شرکت‌هاي دانش‌بنيان و کسب و کارهاي نوين در استان است. واعظي تاکيد مي‌کند: برخي موانع اجتماعي و اقتصادي هم وجود دارد و بي‌ميلي به رشته‌هاي صنعتي و اقتصادي در استان از نمونه‌هاي نبود باور به اين کسب و کارهاست و اغلب جوانان مايل به استخدام و دريافت حقوق ماهانه به جاي کسب ثروت هستند. وي ناآشنايي برخي مسئولان با کسب و کارهاي نوين را مشکل ديگر توسعه اين شرکت‌ها در استان مي‌داند و مي‌گويد: در حوزه شناخت از اين شرکت‌ها در ميان مديران و تعاريف مشترک و واحد هم مشکل داريم و برخي مسئولان از اين کسب و کارها انتظارهاي نامعقولي دارند که موجب سرخوردگي جوانان مي‌شود و بايد به اين کسب و کارها فرصت رشد داد.
- استارت‌آپ‌هاي استان؛ محروم از حمايت‌هاي دولتي
يکي از کارآفرينان استارت‌آپي آذربايجان شرقي مي‌گويد: در سال 97 نصب 40 ميليون اپليکيشن بازار، رشد 500 تا هزار درصدي استارت‌آپ‌ها و رشد 59 درصدي درآمد بازي‌سازان ايراني نشان از آن دارد که استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهاي ديجيتالي مي‌توانند نقش پررنگي در توسعه رشد اقتصادي کشور داشته باشند. «رامين اکبري» با بيان اين‌که اولين هدف آنها، توسعه فضاي کارآفريني استارت‌آپي و ديجيتالي در آذربايجان شرقي و شمال غرب کشور است، اظهار مي‌کند: با توجه به نوپا بودن اين فضا در استان سعي داريم مردم، فعالان اقتصادي و فعالان کسب‌وکارهاي سنتي را با استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهاي ديجيتالي آشنا کنيم.
وي با تاکيد بر اين‌که در چنين رويدادهاي استارت‌آپي استان نياز است حمايت‌هاي معنوي بخش دولتي هم وجود داشته باشد، عنوان مي‌کند: همکاري ارگان‌هاي دولتي در استان خوب و موثر نيست؛ براي مثال در تهران رويدادهاي مختلفي با حضور مسئولان کشوري برگزار مي‌شود اما در تبريز با وجود تعداد اندک رويدادها شاهد حضور مسئولان استاني هم نيستيم و بعضي مديران ارشد استان حتي آشنايي با استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهاي ديجيتالي هم ندارند.
اين استاد دانشگاه مي‌افزايد: درست است که در ماه‌هاي اخير ارگان‌هاي دولتي در پايتخت توجه بيشتري به اين فضا نشان مي‌دهند، اما سرعت اين حرکات لاک‌پشتي است و بيشتر در تهران اتفاق مي‌افتد، از اين رو نياز است تعاملي چندطرفه بين بخش خصوصي و دولتي در استان ايجاد شود. اکبري تاکيد مي‌کند: مهم‌ترين مشکلات بنيان‌گذاران اين حوزه آشنا نبودن آنها با مسائل حقوقي، نبود سرمايه‌گذاري فعالان اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي کشور است.
درباره این سایت